Ra’isul-wasaaraha Xukuumadda Federalka Somalia, Omar Abdirashid Ali Sharma’arke iyo Madaxweynayaasha Maamul-gobaleedyadda Puntland iyo Jubbaland ayaa waxay toddobaadkii hore Shir saddex-geesood ahaa ku yeesheen magaalladda Garowe ee caasimadda Gobalka Nugaal, ahna halka uu Maamulka Puntland ka hawlgalo.
Kulankaasi ayaa ahaa Shir aad u adkaa, isla markaana dhowr jeer lagu kala booday, kadib, markii ay C/weli Gaas iyo Axmed Madoobe ku adeegeen qoddobo ay u arkaan inay Muqadas tahay, balse Xeeldheerayaasha ayaa rumeysan inuu Kulankaasi iska ahaa mid Fadhi-ku-dirir Siyaasadeed ahaa.
Ajendayaasha la sheegay in ay labada dhinac isku fahmi waayeen ayaa ahaa Dhismaha Guddiyadda Heer Qaran ee ay Mudanayaasha Barlamaanka Federalka u codeeyeen iyo Muranka Aqoonsiga Maamul-gobaleedka Galmudug ee deriska la ah Maamulka didsan ee Puntland.
Labadaas qoddob ayaa keentay inuu Shirku seeto-dheeraado, isla markaana uu Ra’isul-wasaaruhu ku maskax-daalay Isbahaysiga Gaas iyo Madoobe.
Madaxweynaha Puntland isagoo aan Borotokoolka Dowladnimo eegin ayuu safar aan qiimo lahayn ugu ambabaxay caasimadda dalka Kenya ee Nairobi, iyadoo uu weli Ra’isul-wasaaruhu ku sugan yahay Puntland.
Xeeldheerayaasha ayaa su’aal ka keenay Dhaqanka noocvaasi, kuna tilmaamay mid lagu baylihiyey Haybadda uu lahaa Ra’isul-wasaaraha Qaranka.
Sidaasi oo ay jirto, War-murtiyeed laga soo saaray Kulanka Saddex-geesoodka ee socday muddadii u dhexeysaay 11-kii ilaa 19-kii bishan July ayaa waxaa laga soo saaray saddex qoddob oo kala ah:-
1. Dastuurka Federalka Somalia,
2. Midnimadda Ummadda Soomaaliyeed,
3. Xiriirka Dowladda Federalka iyo Dowladaha xubnaha ka ah Dowladda Federalka.
4. Dib-u-heshiisiinta Ummadda Soomaaliyeed.
Nuxurka qoddobadaaasi ayaa ah inay Ra’isul-wasaaraha Xukuumadda Federalka Somalia, Omar Abdirashid Ali Sharma’arke, C/weli Gaas iyo Axmed Madoobe isku raaceen in la dhowro Dastuurka, Midnimadda iyo in gogol loo dhigo Shirweyne Nabadeed si ay Bulshadda Soomaaliyeed u gaaraan Xal iyo Is-faham.
Qoddobka saddexaad ee War-murtiyeedka ayaa u muuqda mid ka turjumaya Khilaafka Puntland ee ay mar kasta soo laba kacleeya, isla markaana ay Madaxda Dowladda Federalka marar badan ka qanciyeen Maamulka Puntland.
Falaanqeynta Xiriirka Dowladda Federalka iyo Dowladaha xubnaha ka ah Dowladda Federalka ayaa ah Aragti aan la isku raacsanayn, waxayna Puntland mar kasta cuskadaan qoddobo rimay-gacmeed ah oo aan khuseynin Dastuurka ay Beelaha Soomaaliyeed wada ansixiyeen.
Waxayna taasi micnaheedu tahay inuu Maamulka Puntland qeyb ka yahay Beelaha Soomaalida, oo aysan darjo ama haybad kale dheerayn.
Waa hubaal in eray-bixinta ku larayo deel-qaaf ah inay had iyo jeer dhaliyaan cakirnaan siyaasadeed iyo Dood xaldoon xalkeedu ku dambeeyo Xarig-jiid Siyaasadeed.
Siyaasad-dhisayaasha ayaa rumeysan in qoddobadda la soo saaray yihiin kuwo Muqadas oo lama taabtaan ah, balse waxaan War-murtiyeedka lagu xusin Ballaarinta Maamulka Dowladda iyo Dhismaha Dowlad-gobaleedyadda, iyadoo ay Gaas iyo Axmed Madoobe muujiyeen inay ka biyo diidsan yihiin Dhismaha Maamul-gobaleedka Galmudug.
Labada Hoggaamiye oo Isbahaysi ujeedo badan leh ayaa isku muujinayo inay yihiin Awood kale oo lagu doonayo in lagu mucaarado, laguna maafeeyo Awoodda iyo Waxqabadka Dowladda Dhexe.
Docda kale, Madaxweynaha Puntland waxa uu ilaa iyo haatan ka meermeerayaa inuu ka jawaabo Casuumaad-siyaasadeedka uu dhigiisa Galmudug, C/kariim Xuseen Guuleed ku soo bandhigay inay kulan farsamo yeeshaan, si loo xaliyo khilaafka taagan, lagana shaqeeyo nabadda guud ee Ummadda ku nool Galmudug iyo Galgaduud.
Xeeldheerayaasha ayaa rumeysan inay lama huraan tahay inay Siyaasiyiinta u saldhigaan Khilaafkooda, kana shaqeeyaan Danaha Qaranka iyo Wada-noolaashaha Ummadda Soomaaliyeed ee wada dhashay.
Si kastaba ha ahaatee, Heshiiska Ra’isul-wasaaraha Dowladda Federalka iyo Maamulladda Puntland iyo Jubbaland ma dhaqan geli doona ?, Madaxda Puntlandse ma aqoonsan doonaan doorkooda? Mise Gaas waxa uu heshiiska u laali doona sidii uu u laaday Heshiisyaddii uu horey ula galay Dowladda Federalka?
Waa su’aal da’ weynoo, madaxa daal;inaysee, adoo deggan u fiirso, Waayaha ha laga war dhowro.
WQ. Hassan Ali Osman “Istiila”
