Urur Goboleedka Iskaashiga Dhaqaalaha Bariga Afrika (The East African Community-EAC) ayaa bilowday hannaanka sida rasmiga ah loogu aqbalayo dalka Soomaaliya inuu xubin buuxda ka noqdo ururka, tallaabadaas oo looga gol leeyahay in lagu balaariyo fursadaha dhaqaale ee gobolka.
Haddii hannaankan uu guuleysto, waxaa ku biiritaanka Soomaaliya ee ururka ay tirade waddamada xubnaha ka ah gobolka ka dhigeysa siddeed, sannad kadib markii Jamhuuriyadda Dimoqraadiga ee Congo lagu soo darey ururka. Xubnaha kale ee ururka ka tirsan ayaa kala ah Kenya, Uganda, Rwanda, Burundi, Tanzania, iyo Koonfuurta Suudaan.
Kulan dhowaan uu yeeshay Xoghaynta Ururka Iskaashiga Dhaqaalaha Afrika iyo Baarlamanka Bariga Afrika (EALA), Maxkamadda Cadaaladda ee Afrika (EACJ) iyo hawlwadeennada EAC oo ka dhacay magaalada Machakos, ayaa Xoghayaha Guud ee Ururka Dr. Peter Mutuku Mathuki, waxaa uu sheegay in marka ay soo idlaadaan wadaxaajoodka, in ka hor dhammaadka sannadka 2023-ka Soomaaliya rasmi ahaan loogu aqbali doono xubin ka noqoshada ururka.
“Waxan dhammaadka bishan Soomaaliya u direynaa koox khubaro ah oo qiimeyn ku sameyn doonta xaaladda dalka, kadibna waxay keeni doonaan warbixin. Warbixintaas waxaa lala wadaagi doonaa Golaha Wasiirada ee Uurka iyo Shir Madaxeedka Suuqa Dhaqaalaha Bariga Afrika (EAC) si ay talo uga bixiyaan. Haddii loo arko inay buuxisay shuruudaha xubin ka noqoshada ururka, waxay Soomaaliya nasiib u yeelaneysaa inay noqoto dalka 8aad ee ururkan xubin ka noqda dhammaadka sannadkan’’ ayuu yiri Dr Mathuki, Xoghayaha Guud ee Urur Goboleedka Iskaashiga Bariga Afrika (EAC).
Dr Mathuki ayaa sidoo kale xusay in ku biiritaanka Soomaaliya ee ururka ay sare u qaadi doonto dhaqaalaha gobolka lana filayo in dakhliga haatan soo gala oo dhan 10 billion oo dollar la filayo inu labanlaabmo uuna gaari ilaa 20 billion oo dollar.
Soomaaliya waxay ururkan ku soo biirineysaa dhaqaalaha buluugga (kheyraadka badda) ee ay hodanka ku tahay , iyadoo leh xeebta ugu dheer qaaradda Afrika oo qiyaastiisu tahay 3333km. Xeebaha Soomaaliya ayaa la rajeynayaa inay kaalin muuqata ka qaadan karaan kororka dhaqaalaha ururka, iyadoo dhanka kale waddamada xubnaha ka ah ururka ay qorsheynayaan inay yeeshaan suuq mideysan, lacag ka dhexeysa, iyo isku socodka muwaadiniinta dalalkooda.
Suuqa Dhaqaalaha Bariga Afrika waxaa uu ka dhexeeyaa ilaa 300 oo milyan oo qof, waxaana ururka uu soo dhoweynayaa maalgashiga caalamiga si sare loogu qaado suuq-geynta wax soo saarka ee gobolka oo la gaarsiinayo qaaradda Afrika iyo dunida inteeda kale.
